Panteon Karkonoszy
49,00 zł
7 w magazynie
WSTĘP
Hora fugit Mors venit Umbra transit Lux manet
Gdy przechodzimy obok niewielkich cmentarzy, czy nawet okazałych nekropolii, zazwyczaj zamyślamy się na krótką chwilę nad ulotnością ludzkiego życia i podążamy dalej. A przecież w takich właśnie miejscach ogniskuje się jak w soczewce historia okolicy, regionu, a nawet kraju. Któż nie słyszał o Cementerio de la Recoleta w Buenos Aires, Cimetiere du Pere-Lachaise w Paryżu czy Cmentarzu Lyczakowskim we Lwowie. Cmentarze bowiem nie są — i nigdy nie były — jedynie przestrzenią, w której chowani są zmarli. To także przestrzeń, w której grzebane są osobiste historie sukcesów i porażek, zwykłej monotonii życia, a często i tajemnice, które dyskretnie wplatają się w misterną tkaninę dziejów kultury danego regionu. „Panteon Karkonoszy”, czyli cmentarz w Szklarskiej Porębie Dolnej, miejsce, gdzie spoczywają koryfeusze niemieckiej kultury i sztuki, których dokonaniami do dziś delektuje się nie tylko kultura niemiecka czy polska, ale i światowa, posiada jednakże jeszcze jedną, szczególnie wartościową cechę. Nekropolia ta jest mianowicie niezwykłą przestrzenią rozmowy kultur, szczególnie niemieckiej i polskiej, i to od długiego już czasu, gdy po rozstrzygnięciach spowodowanych przez II wojnę światową staliśmy się depozytariuszami śląskiego dziedzic-twa kulturowego. Z niejakim zażenowaniem trzeba w tym miejscu skonstatować, że nie udało się zachować tego cmentarza w dobrym stanie, choć na przestrzeni lat nie brakło pasjonatów pragnących ratować tę niezwykle cenną nekropolię. Jednym z nich był niezapomniany Przemysław Wiater, wybitny regionalista, znawca i piewca historii Karkonoszy. To właśnie on już w latach 90. ubiegłego wieku sporządził pełną inwentaryzację wszystkich znajdujących się tu nagrobków. Na przestrzeni wielu lat podejmowano także próby debat społecznych, celem stworzenia spójnego planu odrestaurowania nekropolii. Jednym z ciekawych
SPIS TREŚCI
WSTĘP 7
PIOTR GRYSZEL Dziedzictwo ewangelików w krajobrazie Sudetów jako produkt turystyczny 11
IVO LABOREWICZ Założenie i dzieje dawnego cmentarza ewangelickiego w Szklarskiej Porębie (1843-2022) 33
KRZYSZTOF ANTONI KUCZYŃSKI „Głębię spojrzenia mam tylko we wczesnych godzinach rannych”. Próba rekonstrukcji dnia codziennego Carla Hauptmanna w Schreiberhau 1891-1921…61
KRZYSZTOF ANTONI KUCZYŃSKI Martha Hauptmann i jej wspomnienia „Drogi mojego życia” 93
AGATA DUDA-KOZA Muzyczne fascynacje. Korespondencja Anny Teichmller z Marthą i Carlem Hauptmannami — ze zbiorów Biblioteki Śląskiej 103
NATALIA POLUDNIAK Wilhelm Bólsche — życie i twórczość 115
GRAŻYNA PRAWDA Drugie życie Hannsa Fechnera w Szklarskiej Porębie 131
BOŻENA DANIELSKA Georg Wichmann, Hans Emil Oberffinder i artystyczna kolonia w Szklarskiej Porębie 145
NATALIA POLUDNIAK Karkonoskie pejzaże w twórczości Georga Wichmanna 153
ARKADIUSZ LIPIN Pisarska Poręba Szklarska 167
NOTY O AUTORACH 177
Autorzy: Łaborewicz Ivo, Zaprucka Julita Izabela