Panteon Karkonoszy

49,00 

WSTĘP
Hora fugit Mors venit Umbra transit Lux manet
Gdy przechodzimy obok niewielkich cmentarzy, czy nawet okazałych nekropolii, zazwyczaj zamyślamy się na krótką chwilę nad ulotnością ludzkiego życia i podążamy dalej. A przecież w takich właśnie miejscach ogniskuje się jak w soczewce historia okolicy, regionu, a nawet kraju. Któż nie słyszał o Cementerio de la Recoleta w Buenos Aires, Cimetiere du Pere-Lachaise w Paryżu czy Cmentarzu Lyczakowskim we Lwowie. Cmentarze bowiem nie są — i nigdy nie były — jedynie przestrzenią, w której chowani są zmarli. To także przestrzeń, w której grzebane są osobiste historie sukcesów i porażek, zwykłej monotonii życia, a często i tajemnice, które dyskretnie wplatają się w misterną tkaninę dziejów kultury danego regionu. „Panteon Karkonoszy”, czyli cmentarz w Szklarskiej Porębie Dolnej, miejsce, gdzie spoczywają koryfeusze niemieckiej kultury i sztuki, których dokonaniami do dziś delektuje się nie tylko kultura niemiecka czy polska, ale i światowa, posiada jednakże jeszcze jedną, szczególnie wartościową cechę. Nekropolia ta jest mianowicie niezwykłą przestrzenią rozmowy kultur, szczególnie niemieckiej i polskiej, i to od długiego już czasu, gdy po rozstrzygnięciach spowodowanych przez II wojnę światową staliśmy się depozytariuszami śląskiego dziedzic-twa kulturowego. Z niejakim zażenowaniem trzeba w tym miejscu skonstatować, że nie udało się zachować tego cmentarza w dobrym stanie, choć na przestrzeni lat nie brakło pasjonatów pragnących ratować tę niezwykle cenną nekropolię. Jednym z nich był niezapomniany Przemysław Wiater, wybitny regionalista, znawca i piewca historii Karkonoszy. To właśnie on już w latach 90. ubiegłego wieku sporządził pełną inwentaryzację wszystkich znajdujących się tu nagrobków. Na przestrzeni wielu lat podejmowano także próby debat społecznych, celem stworzenia spójnego planu odrestaurowania nekropolii. Jednym z ciekawych

SPIS TREŚCI

WSTĘP 7

PIOTR GRYSZEL Dziedzictwo ewangelików w krajobrazie Sudetów jako produkt turystyczny 11

IVO LABOREWICZ Założenie i dzieje dawnego cmentarza ewangelickiego w Szklarskiej Porębie (1843-2022) 33

KRZYSZTOF ANTONI KUCZYŃSKI „Głębię spojrzenia mam tylko we wczesnych godzinach rannych”. Próba rekonstrukcji dnia codziennego Carla Hauptmanna w Schreiberhau 1891-1921…61

KRZYSZTOF ANTONI KUCZYŃSKI Martha Hauptmann i jej wspomnienia „Drogi mojego życia” 93

AGATA DUDA-KOZA Muzyczne fascynacje. Korespondencja Anny Teichmller z Marthą i Carlem Hauptmannami — ze zbiorów Biblioteki Śląskiej  103

NATALIA POLUDNIAK Wilhelm Bólsche — życie i twórczość 115

GRAŻYNA PRAWDA Drugie życie Hannsa Fechnera w Szklarskiej Porębie  131

BOŻENA DANIELSKA Georg Wichmann, Hans Emil Oberffinder i artystyczna kolonia w Szklarskiej Porębie  145

NATALIA POLUDNIAK Karkonoskie pejzaże w twórczości Georga Wichmanna 153

ARKADIUSZ LIPIN Pisarska Poręba Szklarska 167

NOTY O AUTORACH 177

Autorzy: Łaborewicz Ivo, Zaprucka Julita Izabela