Rocznik Jeleniogórski T. LIV (2022)

45,00 zł

4 w magazynie

„Rok 2022 – pierwszy po „pandemii” COVID-19 (choć oficjalnie od 16 maja 2022 r. obowiązuje nadal stan zagrożenia epidemicznego) – przyniósł powrót do normalności, ale 24 lutego sprowadził na świat nowe zagrożenie, także pochodzące ze Wschodu. Brutalna agresja zbrojna Rosji przeciw Ukrainie, a faktycznie – przeciw wszystkim wolnym narodom, wstrząsnęła do głębi naszym społeczeństwem, które na chwilę zjednoczyło się w niesieniu pomocy uchodźcom wojennym. Agresja ta wyzwoliła w naszym społeczeństwie ogromne pokłady solidarności i wsparcia, okazywanego przez instytucje państwowe i samorządowe, ale przede wszystkim – przez zwykłych Polaków, którzy szeroko otworzyli swoje domy, kieszenie i serca, na skalę niespotykaną we współczesnej dobie. Pomoc Ukraińcom nieśli także jeleniogórzanie. Trzeba przy tym pamiętać, iż Ukraińcy otrzymali ogromne wsparcie również po południowej stronie Karkonoszy, u naszych czeskich sąsiadów. Zapewne w przyszłości trzeba będzie to opisać i przeanalizować, także na łamach „Rocznika Jeleniogórskiego”, ale obecnie najważniejsze jest dalsze niesienie pomocy naszym wschodnim sąsiadom, m.in. ułatwienie im przetrwania nadchodzącej zimy.

W najnowszym „Roczniku Jeleniogórskim” nie odnosimy się do tych wielkich, bieżących wydarzeń, choć skutki pandemii odcisnęły wyraźne piętno na rubryce „In memoriam”, gdzie wspominamy znacznie więcej niż zazwyczaj osób, które w ostatnim czasie opuściły nas na zawsze. Także przez te wspomnienia, które będziemy kontynuować w kolejnych tomach naszego pisma, ludzie ci oraz ich dokonania pozostaną z nami na zawsze.

Rok 2022 był jednak również bardzo radosny dla naszego pisma. Otóż „Rocznik Jeleniogórski. Pismo Regionu Karkonoszy”, za tomy 52. i 53. wyróżniony został pierwszą nagrodą w kategorii czasopism, w Międzynarodowym Konkursie na Najlepsze Wydawnictwo o Górach, jakie od 7 lat organizuje krakowskie wydawnictwo „Karpaty”, wraz z PTTK i wieloma innymi partnerami. Okazjonalny dyplom, potwierdzający to wyróżnienie, oraz okolicznościową statuetkę miałem honor odebrać 16 października tego roku, podczas 25. edycji Międzynarodowych Targów Książki w Krakowie.”

Ivo Łaborewicz

Spis treści

Artykuły

• Marek Obrębalski, O istocie i problemach statystycznego podziału Regionu Dolnośląskiego
• Stanisław Firszt, Jeleniogórski „Szczerbiec” – miecz księcia Bolka
• Arkadiusz Kuzio-Podrucki, Dworska kariera hrabiego Emanuela Gotarda Schaffgotscha († 1878)
• Grzegorz Tomicki, Między niebem a ziemią. Przejaw kultu siedmiu archaniołów w ikonografii freskowej Zespołu Pocysterskiego
  w Jeleniej Górze – Cieplicach
• Krzysztof A. Kuczyński, „Germański ulubieniec żydowskiej krytyki”. Gerhart Hauptmann versus Niemcy o żydowskich korzeniach
• Jerzy Kordas, Operacja „Karkonosze”. Plan inwazji wojsk CSRS na Dolny Śląsk w grudniu 1980 r.

Materiały i źródła

• Ullrich Junker, O leżącym powyżej Górzyńca Szpitalnym lub też Mniszym Lesie prepozytury krzeszowskiej
• Krzysztof A. Kuczyński, Kolekcja antycznych monet Gerharta Hauptmanna (komunikat)
• Ivo Łaborewicz, Kontrakt dzierżawy schroniska Schlingelbaude (Na Polanie) w Karkonoszach z 1899 r.
• Ryszard Knoll, Prof. dr inż. h.c. Otto Intze – człowiek, który ujarzmił żywioł i zaprzągł go do pracy
• Karolina Pawlikowska, Indeks artykułów dotyczących miasta Jelenia Góra zamieszczonych w dzienniku „Pionier” Dziennik Dolnośląski
  w latach 1645–1946
• Stanisław Firszt, Pierwsza powojenna relacja prasowa o zabezpieczeniu polskich dzieł sztuki na terenie Kotliny Jeleniogórskiej w 1945
  roku
• Stanisław Firszt, Wyniki kwerendy w sprawie rozproszonych zbiorów Schaffgotschów, prowadzonej w latach 2018–2021
• Stanisław Firszt, Szkoła Snycerstwa w Cieplicach 1902–2020
• Zbigniew Adamski, Dyrektorzy naczelni Byłych Zakładów Włókien Chemicznych „Chemitex-Celwiskoza” oraz Przedsiębiorstwa Modernizacji i Remontów „Chemitex” w Jeleniej Górze
• Krzysztof Sawicki, Rocznicowe wspomnienie: Józef Gielniak – mistrz linorytu (1932–1972)
• Marek Szajda, „Czy istotnie w roku bieżącym przypada 840-letnia rocznica istnienia Jeleniej Góry?” Korespondencja Miejskiej Rady Narodowej z prof. Emilem Kipą z 1948 r.

Sprawozdania

• Ivo Łaborewicz, Sprawozdanie Archiwum Państwowego we Wrocławiu Oddział w Jeleniej Górze z działalności w 2021 roku
• Marek Szajda, Setne urodziny prof. dr. hab. Zbigniewa Domosławskiego
• Krzysztof A. Kuczyński, Konferencja „Gerhart Hauptmann – polskie konteksty”. Muzeum Miejskie „Dom Gerharta Hauptmanna”. Jelenia Góra – Jagniątków, 15-16 X 2021
• Wiesław Wójciakowski, Jubileusz Koła Nr 2 PZF w Jeleniej Górze
• Julita Zaprucka, Działalność merytoryczna Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze
• Julita Zaprucka, 100. rocznica śmierci Carla Hauptmanna
• Henryk Mitraszewski, Działalność oddziału Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich w 2022 roku
• Wiesław Wójciakowski, 79. rocznica „krwawej niedzieli”
• Marek Gołębiowski, Sprawozdanie z działalności statutowej w 2021 roku

In memoriam

• Stanisława Wieczorek-Ciechanowska (Stanisław Firszt)
• Stanisław Ciosek (Stanisław Firszt)
• Jerzy Czajka (Andrzej Ciosański)
• Jan Dach (Jan Swatowski)
• Mirosław Jerzy Gontarski (Elżbieta Maria Kotlarska)
• Bogdan Liksztet (Ewa Kiraga-Wójcik)
• Henryk Magoń (Jerzy Podobiński)
• Jerzy Pieńkos (Marek Gołębiowski)
• Ryszard Szmigiel (Stanisław Firszt)
• Zuzanna Turwanicka (Stanisław Firszt)
• Władysław Zator (Stanisław Firszt)
• Romuald Witczak (Zbigniew Adamski)
• Spotkanie wspomnieniowe (Stanisław Firszt)

Recenzje

• „Z Českeho raje a podkrkonoší. Vlastivědna ročenka”, svazek 34, 2021 (Ivo Łaborewicz)
• W krainie Ducha Gór. Tom pamięci doktora Przemysława Wiatera, red. P. Gryszel, I. Łaborewicz, M. Szajda (Krzysztof A. Kuczyński)
• Krzysztof Krzyżanowski, Zapomniane podziemia. Część trzecia (Tomasz Rzeczycki)
• Małgorzata Bukiel, Andrzej Sakson, Cezary Trosiak, Ziemie Zachodnie i Północne (1945–2020) (Stanisław Firszt)
• Zbigniew Mazur, Z badań nad stosunkiem mieszkańców Ziem Zachodnich i Północnych do historycznego dziedzictwa kulturowego (Stanisław Firszt)
• Stefania Żelasko, Szlak szkła na polsko-czeskim pograniczu (Stanisław Firszt)
• Bruno Ablass aus Hirschberg im Riesengebirge – jego życie i działalność jako prawnika i polityka, jego zaangażowanie na rzecz godności ludzkiej i ochrony kultury, jego wezwanie do pokoju międzynarodowego porozumienia, przez Dietricha Rotha (Ullrich Junker)
• KRONIKA JELENIOGÓRSKA (Krzysztof Tęcza)

Polemika

Odpowiedź na artykuł Krzysztofa A. Kuczyńskiego i Janusza Skowrońskiego pt. „Milcząca akceptacja czy wyrachowany konformizm? Gerhart Hauptmann w czasach III Rzeszy” (Dariusz Bednarczyk)